Arabuluculuk, bir konunu hakkında oluşan hukuki uyuşmazlıkların çözümü noktasında, bu uyuşmazlığın tarafı olan kişiler arasında bir üçüncü kişi (arabulucu) hakemliğinde, başvurdukları uyuşmazlık çözüm yöntemine denilmektedir. Arabuluculuk ile amaç; uyuşmazlık olan konunun mahkemeye gerek kalmadan taraflar arasında hızlı ve kesin bir şekilde çözülmesini sağlamaktır.
Arabuluculuk Çeşitleri Nelerdir?
Arabuluculuk hizmetleri, zorunlu arabuluculuk ve ihtiyari arabuluculuk olmak üzere ikiye ayrılır.
Zorunlu Arabuluculuk: Bazı durumlarda mahkemeye gitmeden önce arabulucuya gitme zorunluluğu bulunmaktadır. Zorunlu arabulucuya gidilmeden dava açılamaz. Yani arabulucuya gidilmeden dava açılırsa dava şartı yokluğu nedeniyle dava reddedilir. Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücretleri gibi iş davalarına konu olan bazı talepler bu kapsamdadır.
İhtiyari Arabuluculuk: Tarafların arabulucu zorunluluğu olmadığı halde uyuşmazlığın çözümü için dava açmadan önce arabulucuyu tercih etmesidir. Uyuşmazlığın tarafları her türlü özel hukuk konusunda ihtiyari arabuluculuk yoluna başvurabilir.
Suç teşkil eden konulardaki uyuşmazlıklar ise arabuluculuk yerine, CMK hükmü gereği savcılık bünyesinde oluşturulan uzlaştırma bürolarında çözülür.
Nasıl Arabulucu Olunur?
Uyuşmazlıkların çözülmesi noktasında arabulucu olabilmek bazı şartları taşımak gereklidir. Bu şartlar;
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
Sicili temiz olmak, bir suç karışmamış olmak
Hukuk Fakültesi mezunu olmak
5 yıl mesleki deneyimi olmak
Arabulucu eğitimlerini başarı ile tamamlamak.
Arabulucu olmak isteyenler, gerekli şartları sağladıktan sonra Adalet Bakanlığı’nın açtığı sınavları başarı ile geçmeli, ardından da adliyelerdeki Arabuluculuk Bürolarına, büro almayan adliyelerde ise Sulh Hukuk Mahkemesi Yazı İşleri Müdürlüğü’ne başvurmalı, arabuluculuk listesine kaydolmaları gerekmektedir.
Arabulucu Avukat Ne Demektir?
Hukuki bir konuda iki taraf arasında çıkan uyuşmazlığın çözümü için başvurdukları avukatlara Arabulucu Avukat denilmektedir. Arabulucu avukat ise, hukuk fakültesi mezunu, en az 5 yıllık mesleki deneyimi olan, arabuluculuk, görüşme ve iletişim teknikleri konusunda uzman olan kişilerden oluşur. Hukuk fakültesinden mezun olduktan sonra arabuluculuk ile ilgili temel bilgiler, müzakere ve uyuşmazlık çözümleri, iletişim teknikleri, davranış psikolojisi gibi konularda eğitim alırlar. Ardından bu bilgilerinin ölçüldüğü arabuluculuk sınavına girerler. Sınavı başarıyla geçen arabulucular, arabuluculuk listesine kaydolarak arabuluculuk yapmaya hak kazanırlar.
Arabuluculuk Görevleri Nelerdir?
Arabulucular iki taraf arasındaki uyuşmazlığın çözümünde görev alacakları için tarafsız olmak zorundadırlar. Arabulucular, uyuşmazlığa neden olan konuda taraf değildir. Arabulucunun görevleri ise;
Tarafsız olmak
Uyuşmazlığın çözümüne yardımcı olmak
Tarafları birbirinden korumak
Tarafların konu hakkındaki geçmişleri hakkında bilgi sahibi olmak
Tarafların ne elde etmek istediklerini bilmek
Anlaşmazlık ve ihtilaf noktalarını tanımlamak
En çok uzlaşılan konuları belirleyerek, bir çözüm önerisinde bulunmak
Uzlaşma seçeneklerini artırmak
Tarafların uyuşmazlığın çözümünde eşit derecede yer almasını sağlamak
Uyuşmazlığın çözümü için ortaya konulan seçenekleri tüm taraflara uygun hala getirmek
Öneri ve son kararların yazımında tarafsız dil tercih etmek
Belirsiz noktaları açığa kavuşturmak
Sonuç için taraflardan somut ve olumlu adım atmalarını istemek
Uyuşmazlığın çözümü noktasında sonraki toplantılar için tarih belirlemek ve takip edilecek adımları tespit etmek
Anlaşma halinde süreci sonlandırmak.