Cumhurbaşkanına Suikast ve Fiili Saldırı Suçu

Türk Ceza Kanunu’nun 310. maddesinde düzenlenmiştir:
“Cumhurbaşkanına suikastta bulunan kişi, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır. Bu fiile teşebbüs edilmesi halinde de suç tamamlanmış gibi cezaya hükmolunur. Cumhurbaşkanına karşı diğer fiili saldırılarda bulunan kimse hakkında, ilgili suça ilişkin ceza yarı oranında artırılarak hükmolunur. Ancak, bu suretle verilecek ceza beş yıldan az olamaz.”

Cumhurbaşkanına Suikast ve Fiili Saldırı Suçunda Fail ve Mağdur
Fail, Türk vatandaşı, yabancı vatandaş da olabileceği için herkes olabilir. Cumhurbaşkanı bilindiği gibi Devletin başıdır. Cumhurbaşkanı, ülkeyi ve ülkenin millet birliğini temsil etmektedir. Bu nedenle devletin düzen ve uyumu amacı, hukuki yararı bakımından Cumhurbaşkanının güvence altına alınması gerekmektedir.
Mağdur ise suçtan da anlaşıldığı üzere Cumhurbaşkanı olacaktır. Cumhurbaşkanı, suçtan zarar gören kimse olacaktır. .

Cumhurbaşkanına Suikast ve Fiili Saldırıda Eylem
İlgili kanun maddesinden de anlaşıldığı üzere Cumhurbaşkanına suikastta bulunması ve suikastta bulunmaya teşebbüs edilmesi de eylem niteliğini taşımaktadır. Suikastta bulunulması, kasten adam öldürme suçundan daha özel bir suç olarak tanımlanmaktadır. Ancak fiili saldırı eylemi, tüm saldırı hareketlerini ifade etmektedir. Fail, söz konusu suça ilişkin elverişli icra hareketlerini tamamlamış; ancak elinde olmayan sebeplerle tamamlayamamış olması halinde de teşebbüs aşamasında kalacaktır. Ancak teşebbüs aşamasında kalması, eylem niteliğini de taşımaktadır.

Cumhurbaşkanına Suikast ve Fiili Saldırı Örnek Yargıtay Kararları
Cumhurbaşkanına Suikastta Beraat Kararı
Mahkemeye konu olan olayda, fail Cumhurbaşkanına suikast eyleminden yargılanmış ve beraat kararı almıştır. Ağır ceza mahkemesinde görülen olayda, beraat kararına ilişkin katılanlar vekili temyiz yoluna başvurmuştur.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından merhum Cumhurbaşkanı’nın mezarında yapılan feth-i kabir neticesinde, adli tıp kurumu tarafından bir rapor düzenlenmiştir. İlgili raporda ise, merhumun karaciğer bölgesinden alınan bir doku örneğinde, bağırsak benzeri dokular, beyin dokusu örneği, mezar içi taban kısmındaki çamur numunesindeki incelemede DDE maddesi ile Kadmiyum maddelerinin miktarında mağruziyeti ile öldüğünün tespit edilemediği belirtilmiştir. Bunun yanında tanık beyanında da Amerikyum 241 maddesine rastlanmadığını ve Polonyum 210 maddesinin fiziksel yarı ömrünün ise 50 gün olduğunu, 10-15 yıl veya daha fazla süre önce gerçekleşen ölüm zamanlarındaki aktiviteleri hakkında fikir edinmenin mümkün olmadığını belirtmiştir.
Ağır ceza mahkemesi, hükümde suç sabit olmadığından sanığın beraatine karar vermiş ve Yargıtay, beraat kararında bir isabetsizlik bulmamıştır.

Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu
Cumhurbaşkanına Suikastta Beraat Kararı
Cumhurbaşkanı, ülkenin siyasi konumunda önemli bir pozisyondadır. Cumhurbaşkanına hakaret suçunda, Cumhurbaşkanlık makamının saygınlığı korunmak istenmektedir. Cumhurbaşkanına hakaret suçunda, yalnızca Cumhurbaşkanının şahsı değil, devlet makamının saygınlığı da korunmak istenmiştir. Bu nedenle Cumhurbaşkanına hakaret suçu, kanunda düzenlenen hakaret suçundan farklı olarak düzenlenmiş, yaptırımı da farklı olarak belirtilmiştir. Cumhurbaşkanına hakaret suçu adına öngörülen hapis cezasının üst sınırı, hakaret suçunun yaptırımından daha fazladır. Bu nedenle Cumhurbaşkanına hakaret suçunu işlediği iddiasında bulunan kişi adına tutuklama kararı verilmekte, şüpheli kişi yargılama aşamasında tutuklu olarak devam ettirmektedir.
Cumhurbaşkanına hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun Devletin Egemenlik Alametlerine ve Organlarının Saygınlığına Karşı Suçlar bölümünde, 299. maddesinde düzenlenmiştir. Hakaret, kişinin onur, şeref ve saygınlığına yönelik olarak rencide edici şekilde sözler sarf edilmesi, saldırıda bulunmasıdır. Cumhurbaşkanına yönelik bulunan hakarette de aynı unsurlar geçerli olup gıyapta yapılan hakaret de suçu oluşturacaktır. Kişi, hakaret suçunu kast ederek işleyebilecektir. Kişinin kast etmeden, hakaret suçunu taksirle işlemesi mümkün değildir. Hakarete varan sözleri bilerek ve isteyerek sarf etmiş olmalıdır.
Genel hakaret suçu, şikayete tabi bir suçtur. Ancak Cumhurbaşkanına hakaret suçu, şikayete tabi suçlar listesinde değildir. Soruşturma savcısı tarafından doğrudan soruşturma başlatılacaktır. Suçun takibi şikayete bağlı değildir.
Cumhurbaşkanına hakaret suçunda görevli mahkeme, asliye ceza mahkemesidir. Dava, suçun işlendiği yerde asliye ceza mahkemesinde görülecektir.

Cumhurbaşkanına Hakaret Suçunun Cezası
Cumhurbaşkanına hakaret suçunun en temel cezası, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezasıdır. Kişinin suçu alenen işlemesi halinde cezası artırılacaktır. Cumhurbaşkanına hakaret suçunun alenen işlenmesi halinde verilecek ceza altıda bir oranında artırılacaktır. Suçun alenen işlenmesi, kişinin birden fazla görebileceği bir yerde yazması ya da birden fazla kişinin görebileceği yerde söylemesi halindedir. Örneğin kişinin sosyal medya hesabı (Instagram, Facebook, Twitter) üzerinden Cumhurbaşkanına hakaret içeren sözlerini paylaşması, video çekmesi halinde alenen suç işlemiş olacaktır.
Uygulamada en sık rastlanılan durum alenen Cumhurbaşkanına hakaret suçunun işlenmesidir. Kişi, sosyal medya üzerinden Cumhurbaşkanına yönelik hakaret suçunu işlemektedir. Özellikle Facebook, Instagram, Twitter üzerinden paylaşımda bulunmakta ya da paylaşımlara yorum yaparak bu suçu işlemektedir. Bunun yanında haber sitelerindeki siyaset haberlerine yapılan yorumlarda da Cumhurbaşkanına hakaret suçunun sıklıkla işlendiği görülmektedir. Yapılan yorum ya da paylaşım nedeniyle birden fazla kişinin görmesine neden olmakta ve alenen hakaret suçu işlenmektedir. Bu nedenle Cumhurbaşkanına hakaret suçunun nitelikli halinin işlendiği görülmektedir.

Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu Kovuşturma İzni
Cumhurbaşkanına hakaret suçunun düzenlendiği maddenin son fıkrasında, Cumhurbaşkanına hakaret suçu adına yapılacak olan kovuşturmanın izni için Adalet Bakanlığının iznine tabidir. Cumhurbaşkanına hakaret suçunun kovuşturması Adalet Bakanlığının iznine tabidir. Kişi gözaltına alınmış ya da tutuklanmış ise dava açılması için öncelikle Adalet Bakanlığından izin alınması gerekmektedir.

Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu Tutuklama
Cumhurbaşkanına hakaret suçu, ciddi bir suçtur, hakaret suçundan ayrı olarak düzenlenmiştir. Hakaret suçundan yapılan yargılamada suçun yaptırımı nedeniyle tutuklu olarak yargılanmasına ilişkin karar verilmemektedir. Ancak Cumhurbaşkanına hakaret suçu adına öngörülen yaptırımın üst sınırı nedeniyle sulh ceza hakimliği tarafından şüpheli hakkında tutukluluk kararı verilmektedir. Cumhurbaşkanına hakaret suçunda tutuklama kararı verilmesi için bir hüküm bulunmamaktadır; ancak genellikle şüpheli hakkında tutuklama kararı verilmektedir. Kişi hakkında hüküm verilene kadar tutukluluk kararı verilebilmektedir. Bu nedenle Cumhurbaşkanına hakaret suçundan yargılanan kişinin ileride büyük zararlar ile karşılaşmaması adına avukattan destek alması önemlidir.

Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu Memuriyete Engel Mi?
Memuriyete engel olunan durumlar kanunen belirtilmiştir. Devlet Memurları Kanunu’nda kasten işlenen suç nedeniyle kişi hakkında bir yıl ya da daha fazla hapis cezasına ya da affa uğramış olsa dahi
• Devlet güvenliğine karşı suçlar,
• Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar,
• Milli savunmaya karşı suçlar,
• Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk,
• Zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, vb. olarak devam eden suçlarda memuriyete engel durum bulunmaktadır.

Cumhurbaşkanına Hakaret Davası Nasıl Sonuçlanır?
Davada kişinin suç işlendiği ispat edilir ise kişi hakkında cezalandırma olarak karar verilecektir. Ancak kişinin işlediği iddia edilen suç ispatlanamaz ve sanık suçu işlemediğini belirtir ise beraat kararı alması mümkündür.
Cumhurbaşkanına hakaret suçu adına belirtilen yaptırımda hapis cezasının alt ve üst sınırına dayanarak hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi mümkündür. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararında, kişinin denetim süresi içerisinde yasal koşullara uygun olarak hareket etmesi halinde verilen cezanın hiçbir sonuç doğurmadan sona ermesidir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı, kişi adına verilecek iki yıl veya daha altında olan hapis cezaları için verilebilecektir.
Cezanın ertelenmesi kararı, iki yıl veya iki yıl altında olan hapis cezası için verilmesi mümkündür. Cumhurbaşkanına hakaret suçu nedeniyle cezanın ertelenmesi kararının da verilmesi mümkündür.
Cumhurbaşkanına hakaret suçunun en alt sınırı bir yıl hapis cezasıdır. Kişi hakkında en alt sınırdan hapis cezasının verilmesi halinde cezası adli para cezasına çevrilebilecektir. Görüldüğü üzere; cumhurbaşkanına hakaret suçu işleyen kişi hakkında adli para cezası verilmesi mümkündür. Adli para cezasının ödenmemesi halinde, kişinin cezası hapis cezasına çevrilecektir.

Cumhurbaşkanına Hakaret Affı
Şikayete tabi olan suçlarda kişi, şikayetçi olmadığını belirtir ise dava şikayetin geri çekilmesi nedeniyle düşecektir. Ancak Cumhurbaşkanına hakaret suçu, şikayete tabi suçlar arasında değildir. Bu nedenle şikayetinin geri çekilmesi halinde yargılama aşamasında davanın düşmesi yönünde bir etkisi olmayacaktır. Suçun niteliği gereği, soruşturma aşamasında savcılık tarafından resen soruşturulacak, kovuşturma aşamasında kamu davası olarak devam edecektir.
Cumhurbaşkanın Cumhurbaşkanına hakaret suçundan affettiğini dile getirmesi ya da dosyalara dair şikayetini geri çektiğini belirtmesi halinde bir sonuç doğurmayacaktır. Şikayetçi olmasa dahi davalar devam edecektir. Ancak hakaret nedeniyle tazminat davası açmaya engel bir durum doğabilecektir. Affettiğini ya da şikayetçi olmadığının belirtilmesi halinde aynı suça bağlı olarak zararının tazmin edilmesi nedeniyle tazminat davası açılamayacaktır. Tazminat davası açılmış ise af, yalnızca davanın feragat nedeniyle reddine kararı vermesini sağlayacaktır. Af, şikayetin geri çekilmesi tazminat davası için sonuç doğuracak, ceza davası için bir sonuç doğurmayacaktır.