Eylemli Ayrılık Nedeniyle Boşanma Davası Nedir?

Eylemli ayrılık nedeniyle boşanma davası tanımlanmadan önce eylemli ayrılık kavramını tanımlamak doğru olacaktır. Eylemli ayrılık, eşlerin resmiyette boşanmadığı ancak eylemli olarak birlikte yaşamadığı ve evliliğe ilişkin yükümlülüklerini de yerine getirmedikleri durumdur.
Yani eylemli ayrılık durumunda eşler hala evlidir ancak ortak bir hayat sürdürmemektedir. Eylemli ayrılık nedeniyle boşanma, TMK 166. maddesinde düzenlenen mutlak ve özel bir boşanma nedenidir. Diğer boşanma nedenlerine göre oldukça farklı şartlara ve usule sahiptir. Eylemli ayrılık nedeniyle boşanma davası, daha önce şiddetli geçimsizlik ya da başka bir sebeple boşanma davasına taraf olan ancak bu davanın reddi sonucunda boşanmayan eşlerin başvurabileceği bir dava türüdür.
Boşanma davasının reddedildiği tarihten itibaren 3 yıl boyunca ortak hayatın yeniden kurulamaması halinde eylemli ayrılık nedeniyle boşanma davası açılabilecektir. 3 yıllık süreçte ortak hayatın kurulamamasının sebebi davayı açabilmek için önem arz etmemektedir. Bu durumda eşlerden birinin dava açması halinde eylemli ayrılık halinin ispatı durumunda evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı kabul edilerek boşanmaya karar verilecektir. Eylemli ayrılık mutlak bir boşanma nedeni olduğundan şartların sağladığı ispat edildiği takdirde mahkeme boşanmaya karar verecek, davayı reddedemeyecektir.

Eylemli Ayrılık Nedeniyle Boşanma Davasının Şartları
Eylemli ayrılık, Türk Medeni Kanunu’nda özel bir boşanma nedeni olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle ancak kanunda tanımlanan şartların mevcut olması durumunda eylemli ayrılığa dayanarak boşanma davası açılabilir. Bu şartların bulunmaması ya da şartlarda eksiklik olması halinde eylemli ayrılık nedeniyle boşanma davası açılamaz ancak diğer nedenlerle boşanma davası açılabilir, şiddetli geçimsizlik nedenine dayanılabilir. Ancak elbette eylemli ayrılık nedeniyle boşanma davası çok daha kısa sürdüğünden ve mutlak bir boşanma nedeni olduğundan şartların sağlanması halinde tercih edilmesi daha doğru olacaktır. Eylemli ayrılık nedeniyle boşanma davasının şartları şunlardır;
• Evliliğin tarafı olan eşlerden biri ya da her ikisi de boşanma davası açmış, ancak bu dava reddedilmiş olmalıdır. Yani eşler daha önce açtıkları boşanma davasında boşanamamış olmalıdır. Daha önce boşanma davası açmayan kişiler eylemli ayrılık olsa da bu nedene dayanarak boşanma davası açamazlar. Belirtmek gerekir ki reddilen boşanma davasında mahkemenin ret kararı kesinleşmelidir. Açmak gerekirse tüm itiraz aşamaları tamamen sonlanmalıdır. İlk derece mahkemesinin red kararı üzerine istinaf yoluna başvurulursa ve henüz yargılama devam ediyorsa karar kesinleşmediğinden bu şart sağlanmamış olacaktır.
• Eylemli ayrılık nedeniyle boşanma davası ile reddedilen boşanma davası arasında en az 3 yıl bulunması gerekmektedir. Yani açılan boşanma davasında mahkeme boşanmaya karar vermeyip davayı reddederse ve bu ret kararı da kesinleşirse kesinleşmeden itibaren 3 yıl geçmeden eylemli ayrılık nedeniyle boşanma davası açılamaz. Birden fazla boşanma davası olması durumunda ret kararı ilk kesinleşen bazı alınabilir, tüm davalarda ret kararlarının kesinleşmesinin beklenmesine gerek yoktur.
• Boşanma davasının reddedilmesi üzerinden geçen en az 3 sene boyunca ortak hayat yeniden kurulamamış olmalıdır. Yani boşanma davası sonucunda boşanamayan eşlerin bu sonuçtan sonra en az 3 yıl ayrı evlerde yaşamış olması eylemli ayrılık nedeniyle boşanma davasının şartlarındandır. Ortak hayatın kurulamamasının kesintiye uğraması, yani eşlerin bu 3 yıllık süreçte birlikte yaşaması durumunda bunun süreklilik arz edip etmediğine göre süre kesilebilir. Eylemli ayrılık nedeniyle boşanma davasında davayı açan kişi her türlü yasal delil ile 3 yıl boyunca ayrı yaşadıklarını, ortak hayatın kurulmadığını kanıtlayabilir. Bu durum ispat edildiği takdirde hakim boşanmaya karar verecektir.

Eylemli Ayrılık Nedeniyle Boşanma Davasında Nafaka
Eylemli ayrılık nedeniyle boşanma davası sonucunda nafakaya hükmedilmesi mümkündür. Dava sonuçlanıncaya dek yoksullaşan eş ve çocuklar için tedbir nafakası, davanın sonuçlanmasından sonra çocuklar için iştirak nafakası ve yoksullaşan eş için yoksulluk nafakası bu dava türünde de gündeme gelebilir.
Yoksulluk nafakası, kusur durumlarının da göz önünde bulundurulduğu bir nafaka türü olduğundan yargılama aşamasında kusur incelemesi yapılacaktır. Eylemli ayrılığın ortaya çıkmasında ve boşanmada kusursuz olan ya da daha az kusurlu olan yoksullaşan eş yoksulluk nafakası alabilecektir. Başta yoksulluk nafakası olmak üzere tüm nafaka türleri eylemli ayrılık gibi çekişmeli boşanma davalarında oldukça mühim konulardır. Uygulamada sıkça görüldüğü üzere avukat olmadan tarafların şahsen yaptıkları bazı işlemlerdeki eksiklik ve hatalar nafaka konusunda mağduriyet yaşatabilmektedir. Bu nedenle nafaka talep eden taraf ya da diğer taraf fark etmeksizin boşanma davasında nafaka konusunda bir boşanma avukatından yardım alınması faydalı olacaktır.

Eylemli Ayrılık Nedeniyle Boşanma Davasında Maddi ve Manevi Tazminat
Eylemli ayrılık nedeniyle boşanma davasında tarafların kusurları ve uğradıkları zarara göre maddi ve manevi tazminat talep edilmesi mümkündür. Maddi tazminat, kusursuz ya da daha az kusurlu tarafın daha fazla kusurlu taraftan boşanma nedeniyle uğradığı maddi zararlara karşılık almış olduğu miktardır. Manevi tazminat da ise zararın boyutu acı, elem ve üzüntüye göre değerlendirilir. Yani manevi tazminat boşanmada kusurlu olan ve eşin boşanma nedeniyle acı ve elem çekmesine sebep olan kişi tarafından verilir. Acının ve üzüntünün büyüklüğü durumdan duruma değişiklik gösterebileceğinden manevi tazminatın miktarı da bu oranda değişebilmektedir. Örneğin eşinden şiddet gören bir kişinin manevi zararı eşi sorumsuz bir kişiden daha yüksek olacağından manevi tazminat miktarı da o oranda daha yüksek olacaktır. Son olarak maddi ve manevi tazminatın talep edilmesi de önemli şartlardandır.
Hakim, talep edilenden daha yüksek bir tazminata hükmedemeyeceğinden talep edilen miktarın tecrübe ve hukuki bilgi ile birlikte doğru bir şekilde talep edilmesi önem taşımaktadır. Bu nedenle eylemli ayrılık nedeniyle boşanma davasında maddi ve manevi tazminat talep etmek isteyen kişilerin dava sürecini bir boşanma avukatı ile yürütmesi tavsiye edilmektedir.