İhaleye Fesat Karıştırma Suçu Nedir?

İhaleye fesat karıştırma suçu Türk Ceza Kanunu’nun 235.maddesinde yer almaktadır. İhaleye fesat karıştırma, kamu adına yapılan alım-satım, kiraya verme, kiralama ve yapım işlerindeki ihale sürecine veya kamu kurumları aracılığıyla yapılan ihale süreçlerinde hileli davranışlar, gizliliği ihlal, anlaşmalar yapma, cebir ve tehdit kullanarak veya hukuka aykırı diğer davranışlar sergilenerek ihalenin usulüne uygun yapılmasının veya sonuçlanmasının engellenmesi ile oluşur.

Aşağıdaki hallerde ihaleye fesat karıştırılmış sayılır:

• Hileli davranışlarla
• Tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere başkalarının ulaşmasını sağlamak.
• Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek.
• İhaleye katılmak isteyen veya katılan kişilerin ihale şartlarını ve özellikle fiyatı etkilemek için aralarında açık veya gizli anlaşma yapmaları.

İhale evresindeki her usule veya hukuka aykırı davranış ihaleye fesat karıştırma suçunu oluşmasına sebep olmaz. Ancak, TCK’nin 235. maddesinde sayılan seçimlik hareketlerden biri işlenirse suç oluşur.

İhaleye fesat karıştırma suçu ile korunan hukuki değer kamu idaresine ve kamu görevlilerine duyulan güven ve itibar ile kamunun maddi ve mali faydaları kapsamında temelde serbest rekabet ortamının korunmasıdır. Ayrıca belirtmek gerekir ki bu suçun oluşumu için zarar doğması ihtimalinin bulunması yeterlidir.

Bu hükümler kamu kurum veya kuruluşları aracılığı ile yapılan artırma veya eksiltmeler ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu kurum veya kuruluşlarının ya da kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının iştirakiyle kurulmuş şirketler, bunların bünyesinde faaliyet icra eden vakıflar, kamu yararına çalışan dernekler veya kooperatifler adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara fesat karıştırılması halinde de uygulanır.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunun Cezası

İhaleye fesat karıştırma suçunun temel halinin cezası madde hükmüne göre:

• Kamu kurumu veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara ilişkin ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştıran kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

İhaleye fesat karıştırma suçunun cebir veya tehdit kullanmak suretiyle işlenmesi halinde:

• İhaleye fesat karıştırma suçunun temel ceza alt sınırı 5 yıldan az hapis cezası olamaz. Ancak, kasten yaralama veya tehdit suçunun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hâllerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca bu suçlar dolayısıyla cezaya hükmolunur.

1. Tekliflerle ilgili olup da ihale mevzuatına veya şartnamelere göre gizli tutulması gereken bilgilere başkalarının ulaşmasını sağlamak,
2. Cebir veya tehdit kullanmak suretiyle ya da hukuka aykırı diğer davranışlarla, ihaleye katılma yeterliğine veya koşullarına sahip olan kişilerin ihaleye, ihale sürecindeki işlemlere katılmalarını engellemek.

Yukarıda sayılan hallerde işlenen ihaleye fesat karıştırma suçu nedeniyle kamu kurumu veya kuruluşuna herhangi bir zarar gelmemişse fail 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda Cezayı Artıran Haller

İhaleye fesat karıştırma suçu cebir veya tehditle işlenmesi halinde, kamu zararı meydana gelmemiş olsa dahi, faile verilecek ceza 5 yıldan az olamaz. Bununla birlikte ayrıca kasten yaralama ve tehdit suçunun nitelikli halleri gerçekleşmişse, fail bu suçlardan dolayı da ayrıca cezalandırılır.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunun Para Cezasına Çevrilmesi

Adli para cezası, mahkeme tarafından, failin bir miktar parayı devlet hazinesine ödemesine karar verilmesidir. Adli para cezasına çevirme yalnızca kısa süreli hapis cezalarında uygulama alanı bulabilecektir. Hükmedilen hapis cezasının para cezasına çevrilebilmesi için verilen cezanın 1 yıl veya daha altında bir hapis cezası olması gereklidir.

Adli para cezası, mahkeme tarafından, failin bir miktar parayı devlet hazinesine ödemesine karar verilmesidir. Adli para cezasına çevirme yalnızca kısa süreli hapis cezalarında uygulama alanı bulabilecektir. Hükmedilen hapis cezasının para cezasına çevrilebilmesi için verilen cezanın 1 yıl veya daha altında bir hapis cezası olması gereklidir.

Adli para cezası, mahkeme tarafından, failin bir miktar parayı devlet hazinesine ödemesine karar verilmesidir. Adli para cezasına çevirme yalnızca kısa süreli hapis cezalarında uygulama alanı bulabilecektir. Hükmedilen hapis cezasının para cezasına çevrilebilmesi için verilen cezanın 1 yıl veya daha altında bir hapis cezası olması gereklidir.

Ancak bu suç sonucunda kamu kurum ve kuruluşlarının bir zararı meydana gelmemiş ise bu durumda TCK 235.Maddesinin 3.fıkrasına göre cezalandırma yapılacaktır. Bu hallerde şartlar meydana gelmişse verilecek ceza adli para cezasına çevrilebilir.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçu Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının (HAGB) amacı kişileri ıslah etmektir. İki yıl veya altında olan hapis cezalarının varlığı halinde kişilere belirli bir denetim süresi verilir. Bu süre içerisinde failin kurallara uygun hareket etmesi sonucunda verilen hüküm hiçbir sonuç doğurmayarak ortadan kalkar ve adli sicil kaydında da görülmez.

İhaleye Fesat Karıştırma suçunun sonucunda verilecek cezaya hükmün açıklanmasının geri bırakılması uygulamak mümkün değildir. Ancak bu suç sonucunda kamu kurum ve kuruluşlarının bir zararı meydana gelmemiş ise bu hallerde TCK 235. Maddesinin 3.fıkrasına göre cezalandırılacaktır ve bu hallerde şartlar meydana gelmişse verilecek ceza neticesinde, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumunun uygulanması söz konusu olabilecektir.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçu Zamanaşımı

İhaleye fesat karıştırma suçu şikâyete bağlı suçlar kategorisinde olan suçlardan değildir. Dolayısıyla soruşturması savcılık tarafından resen yapılır.
İhaleye fesat karıştırma suçu için dava zamanaşımı süresi 15 yıldır.

İhaleye Fesat Karıştırma Suçunda İştirak

İhaleye fesat karıştırma suçu iştirak bakımından herhangi bir özellik taşımaz ve iştirakin her şekli gerçekleşebilir.

Fiili birlikte gerçekleştirenlerin her biri TCK m. 37/1 uyarınca müşterek fail olarak sorumludur. Bir başkasını araç olarak kullanmak suretiyle ihaleye fesat karıştırma suçunun işlenmesi halinde dolaylı fail olarak sorumluluk söz konusudur.

İhaleye fesat karıştıran kimseye yardımda bulunan kişi, bu suçun işlenmesine yardım eden sıfatıyla sorumludur. İhale sürecinde görev alan kamu görevlisi tarafından işlenebilen ihaleye fesat karıştırma suçuna iştirak eden diğer kişiler azmettiren veya yardım eden olarak sorumlu tutulabilir.

Kamu görevlisi tarafından işlenebilen ve özgü suçlardan olan bu suçun işlenişine iştirak eden, ancak kamu görevlisi olmayan kişilerin de yardım eden ya da azmettiren sıfatıyla cezalandırılmaları mümkündür.